جعفر بن عقیل

به امام زین‌العابدین عرض کردند: شمارا چه می‌شود که به این عموزاده‌هایت (یعنی فرزندان عقیل) بیشتر تمایل داری تا فرزندان جعفر؟ فرمود: آن روزی که آن‌ها با ابا عبداللّه الحسین بودند را یاد می‌آورم دلم برای آنان می‌سوزد.(۱) نام مادر وی را مختلف نوشته‌اند:

امّ ثغر بنت عامر از قبیله بنی کلاب.
خَوصا دختر ثغرّیه(۲)
امّ‌البنین دختر نفرة بن عامر(۳) بنت نقرة(۴)
امّ‌البنین دختر شقر بن هضاب(۵)
امّ‌البنین بنت نضراء(۶)
بعد از عبداللّه بن سلم، جعفر بن عقیل بن میدان رفت، درحالی‌که می‌گفت:

من جوان ابطحی (مکی) و از نسل طالبم، از خاندان هاشم و غالب خواهم بود.
ما به‌حق سرور بزرگان هستیم، این حسین سرور پاکیزگان است.(۷)
سپس حمله کرد و جنگید.
آنگاه دو نفر و بقولی ۱۵ نفر جنگجو را کشت.(۸)

بعد عبداللّه بن عزره خثعمی تیری به جعفر زد و او را کشت.(۹)
در مقتل فضیل و ألامالی خمیسیه قاتل را عبداللّه بن عمر و خثعمی گفته است.
بعضی‌ها قاتل را بشر بن سوط هَمْدانی نوشته‌اند.(۱۰) تذکرة الخواص بجای سوط، حوط آورده است.
بعضی قاتل را بشر بن حوط و عروة بن عبداللّه دو نفر را نوشته‌اند.(۱۱)
از ابی جعفر محمد بن علی (امام باقر علیه‌السلام) و حمید بن مسلم روایت است که او را عروة بن عبداللّه کشت.(۱۲) در أنساب الاشراف و ألکامل آمده است که تیر عبداللّه بن عروة قلب جعفر بن عقیل را شکافت. در زیارت ناحیه از امام هادی علیه‌السلام آمده است: سلام بر جعفر بن عقیل، خداوند قاتل او و کسی که به او تیر زد بشر بن خوط همدانی را لعنت کند.(۱۳)